15.06.2022
- Zahartzaroko abusuak eta tratu txarrak ezkutuko eta ikusezin bihurtutako gaia dira oraindik ere, eta ez dugu haren benetako magnitudeari buruzko daturik.
- Baliabide hau zaintzarekin zerikusia duten eta pertsonarengan oinarritutako arretaren ikuspegia daukaten 5 aurrerabideen bilduma baten parte da.
2019tik 2030era bitartean, 60 urte edo gehiagokoen kopurua % 38 handitzea aurreikusten da, mila milioitik 1,4 mila milioira, mundu mailako gazteen kopurua gaindituz. Beraz, garrantzi sozial eta moral eztabaidaezina duen fenomenoaz ari gara, eta zahartzearen agendan aurrera egiteko funtsezko elementuaz.
Zahartzaroko Abusu eta Tratu Txarren Kontzientzia Hartzeko Mundu Eguna dela-eta, Nazio Batuen Batzarrak sustatutako efemeridea, Matiak eta ACP Gerontologiak hitzordu honetan parte hartu nahi izan dugu, Pertsonan Oinarritutako Arretaren Aurrerabieak proiektuaren barruko material berri bat argitaratuz.
Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako Sailaren laguntzarekin finantzatutako dokumentu hau lankidetza-prozesu baten emaitza da. Prozesu horren helburu nagusia Matiako profesionalek emandako ezagutza eta esperientzia integratzea izan da, ikuspegi aditu batekin, hala nola Teresa Martínez Osasun Zientzietako doktorea, psikologo gerontologoa eta Pertsonan Oinarritutako Arretaren erreferentearena.
Beraz, urte hauetan ikasitakoa sistematizatzeko eta parte-hartze sozialean eta beste alderdi batzuetan egindako aurrerapenak errazteko ahalegina da, pertsonengan oinarritutako arretaren ikuspegitik.
Aurrerabideei buruz
Zer dira eta zer nahi dute aurrerabide hauek?
Aurrerabideak hainbat kontsiderazio, ekintza eta elementu dira, lehendik dagoen ezagutzak berretsita eta aplikatutako esperientziak baliozkotuta, zentro eta zerbitzuetan eraginkor bihurtzeko ikuspegi horren funtsezko edukiei buruz.
Aurrerapen-ibilbideak modu malguan erraztu nahi dituzte. Helburua zentroak, zerbitzuak eta taldeak pertsonengan oinarritutako arreta lortzera bideratzea da, estrategia propioa errespetatuz eta ibilbide guztiek beharrezko globaltasuna eta orientazio argia izan dezaten lagunduz, arreta-ikuspegi horretan aurrera egin ahal izateko.
Zergatik Tratu Onaren aurrerabide bat?
Tratu Ona funtsezko gaia da pertsonengan oinarritutako arreta emateko, eta hori argi dago zaintzeak bizitzea merezi duten bizitzei laguntzea esan nahi duela ulertzen denean, zaintza prozedurazko zeregin multzo bat baino askoz gehiago izanik.
Aurrerabide honen gomendioak iraupen luzeko zaintzetan Tratu Onari buruz hitz egiteko oinarrizko gogoetetan oinarritzen dira:
- Tratu ona pertsona ororen duintasunaren onarpenean oinarritzen da.
- Zaintzea bizitzak laguntzea da. Zaintza bizitza on bat errazteko aukera bat da, zentzuzko bizitza bat.
- Tratu onak arreta integrala eta pertsonalizatua eskatzen du.
- Tratu onak pertsona babestea, segurtasun-helburuak ongizatearekin orekatuz dakar.
- Tratu ona lortzeko, zainketan parte hartzen duten pertsonen arteko harremanak zaindu behar dira.
Tratu Ona zer den eta nola garatzen den zehaztea beharrezkoa da eguneroko arretan pertsonak zaintzen ditugunean, eta, bestalde, oso kontuan izan behar da zaintza harreman-esparruetan oinarritzen dela, non profesionalak eta familiak garen duintasuna errespetatzea eta autonomia sustatzea errazten duten inguruneak sortzen ditugun.
“Tratu ona pertsonak, guztiak, ondo tratatzen diren inguruneetan bakarrik da posible.”
Zer berrikuntza dakartza dokumentu honek?
Tratu Oneko aurrerabide honetan, beren egunerokoan zaintza behar duten pertsonen bizitzei laguntzeko baliabide teoriko-praktikoak eskaintzen dira.
Bere orrialdeetan, tratu onean zerikusia duten hainbat gai nola jorratzen diren ikusten dugu, hala nola pertsonen begiradaren eta sinesmenen garrantzia, autodeterminazioa eta independentzia funtzionala, besteak beste. Era berean, praxi profesionalean presente egon diren funtsezko elementuak jorratzen dira. Hori guztia pertsonarengan oinarritutako arretaren ikuspegitik.
Proiektu honen aurrerabide guztietan bezala, praktikarako baliabide eta dokumentu eta artikulu interesgarri ugari eskaintzen dira.
Ikusi Tratu Onaren aurrerabidea
Matiari buruz
Matia irabazi-asmorik gabeko fundazio pribatua da, interes orokorrekotzat deklaratua, eta bere helburua da pertsonei zahartze-prozesuan laguntzea ongizatea hobetzeko, haien autonomia eta duintasuna sustatuko duten ezagutza eta zerbitzu pertsonalizatuak sortuz.
Matia Instituto ikerketa-institutuaren bidez, zahartzen ari diren pertsonen ongizatea eta bizi-kalitatea hobetu nahi ditu, ezagutza sortuz eta zahartzaroaren ibilbidea definitzen duten alderdiak transferituz: zahartze aktiboaren eremuan ekintzak planifikatzea, hiriek eta lurraldeek adinekoekin duten adiskidetasuna, eta iraupen luzeko zainketak behar dituzten pertsonentzako esku-hartze programei buruzko ebidentziak lortzea.
ACP Gerontologiari buruz
Teresa Martínezek sortutako gunea da. Bertan, gerontologia aplikatari buruzko informazioa, materialak eta esperientzia interesgarriak aurkitzen dira, eta ikuspegi komun bat partekatzen dute: pertsonarengan oinarritutako arreta.
Ikuspegi interesgarria zerbitzu gerontologikoetako profesional eta arduradunentzat, eguneroko esku-hartzeak hobetzeaz arduratzen baitira, pertsonen bizi-kalitatearen eta haien eskubideen babesaren ikuspegitik.
Bere sustatzailea ACP-GERONTOLOGIA EREDUAREN egilea da. Eredu hori, hain zuzen, inplementazioa bideratzeko eta zerbitzu gerontologikoetan pertsonarengan oinarritutako arretaren ebaluazioa ahalbidetzeko diseinatu da.