Ez dira adinaren gauzak: komunikabide digitaletan zahartzaroari buruzko estereotipoak desmuntatuz

Zahartzea gure garaiko fenomeno sozial handienetako bat da, eta adinekoei buruz hitz egiteko eta errealitatea erakusteko modua oso garrantzitsua da: pentsa dezakegunaren eta jarduteko moduaren isla eta baldintzatzailea da.

Agerikoa da, halaber, eduki digitalek eta komunikabideek gugan duten eragina. Eta horretan, narratiba mediatikoak ez dira neutralak: pertzepzioak moldatzen dituzte, aurreiritziak sendotzen dituzte eta gizarte gisa zahartzaroarekin dugun harremana baldintzatzen dute.

Errealitate honetaz jabetuta, MatiaZaleak-ek, pertsona eta erakunde laguntzaile askori esker, #100fluencers ekimena jarri zuen abian, komunikabide digitaletan adinkeria aztertu, ikusarazi eta borrokatzen duen proiektua. Helburua argia da: adinekoen gaineko begirada aldatzea eta kontakizun inklusiboagoak, askotarikoagoak eta errealagoak eraikitzea.

#100 fluencers-ek bloke desberdinak ditu. Horietako bat argitaratu berri den ikerketa da, adineko pertsonek hedabide digitaletan duten errepresentazioa aztertzen duena. Azterketa eta txostena argigarriak dira. 2023ko eta 2024ko 1200 albiste baino gehiago aztertu dira metodologia berritzaile baten bidez: adimen artifiziala eta giza berrikuspen kritikoa konbinatuz. Emaitzak argigarriak dira, eta azterketa online eskuragarri badago ere eta emaitza guztiak eta gomendioak eta ikaskuntzak eskura badaitezke ere, honako hauek azpimarra ditzakegu:

• Berrien % 52k ikuspegi neutrala/instituzionala hartzen dute, non adinekoak politika publikoen datu edo hartzaile pasibo gisa agertzen diren.
• %22k ikuspegi negatiboa dute, zahartzeak sistema sozial eta ekonomikoentzat dakarren hauskortasuna, mendekotasuna edo mehatxua ardatz hartuta.
• Albisteen %15ek soilik erakusten dute ikuspegi positiboa edo ahalduntzailea, eta adinekoen parte-hartze, sormen eta ekarpen sozialeko esperientziak nabarmentzen dira.
• Ikusmenari dagokionez, estereotipoak daude oraindik: bakardadearen, hauskortasunaren edo anonimotasunaren irudiak, zahartzaroaren ikuspegi erredukzionistak indartzen dituztenak.

Eredu narratibo eta bisual horiek imajinario kolektibo bati laguntzen diote, bizi ibilbideen aniztasuna ikusezin bihurtzen duena eta adinekoen onarpen soziala mugatzen duena.

#100fluencers-en beste atal bat sentsibilizazioa da, eta hortik jaio da #EzDiraAdinarenGauzak kanpaina:

Ikus-entzunezko hainbat piezaren bidez, kanpaina honek adinkeri-jarrerak justifikatzen dituzten ohiko esaldiak eta usteak desmuntatzen ditu (“normala da ahaztea, adinekoak dira...”), eta adinekoen aberastasuna, aniztasuna eta ekarpena balioesten ditu. Ez direlako adineko gauzak, bizitzako kontuak baizik.

Baina, horrez gain, AA aplikatu dugu komunikazio bidezkoagoa eta inklusiboagoa izaten lagunduko diguten hainbat tresna sortzeko ere: hala nola irudi banku ez edadistak eta analisirako tresna praktikoak.

Eta ekarri ahal dizuegun albisterik onena da adinkeria ez dela saihestezina. Hizkuntzan, irudietan eta eguneroko jarreretan eraikitzen da. Beraz, deseraiki ere egin daiteke.

Ekimen hau zahartzaroari buruz hitz egiteko, idazteko eta pentsatzeko modua birplanteatzeko gonbidapena da.

Adin guztiek axola dutelako. Denok zahartzeko bidean gaudelako eta gizarte justuago bateranzko aldaketa eskura dugulako. Izan ere, gizarte justuagoa, inklusiboagoa eta askotarikoagoa bizitzako etapa guztien balioa aitortzetik hasten da.

Ezagutu kanpainari buruzko informazio gehiago nosoncosasdelaedad.eus webgunean, eta esteka honetan ere kontsulta eta deskarga dezakezu: