HasieraBerriak#SoyMayorSoyComoTú: Gure edadismoa aitortzeko eta zahartzaroari buruz dauden estereotipoak ezabatzeko kanpaina bat

#SoyMayorSoyComoTú: Gure edadismoa aitortzeko eta zahartzaroari buruz dauden estereotipoak ezabatzeko kanpaina bat

29.09.2021
  • Edadismo-kalkulagailu baten bidez, adinekoen lekukotza batzuen eta manifestu baten bidez, #SoyMayorSoyComoTú kanpainak herritar guztiak gonbidatzen ditu adineko pertsonenganako diskriminazioari, estereotipoei eta aurreiritziei buruz hausnartzera.
  • Osasunaren Mundu Erakundearen arabera, bi pertsonatik batek adinekoekiko jarrera edadistak ditu.

Urriaren 1ean ospatzen den Adinekoen Nazioarteko Egunaren harira, Grandes Amigos, Fundación Pilares para la autonomía personal, Envejecimiento en Red, HelpAge España eta Matia Fundazioak bat egin dute adinekoekiko dagoen desberdintasuna eta diskriminazioa ikusarazteko eta salatzeko. Bosgarren urtez jarraian, kanpaina honek gogora ekarri nahi du gure duintasuna eta eskubideak ez direla gutxitzen urteak igaro ahala, eta adinak ezin duela bizitza baten balioa neurtu.

Pandemiarekin urte eta erdi baino gehiago bizi izan ondoren, mundu osoan dagoen edadismo sistemikoa inoiz baino nabarmenagoa izan delarik, #SoyMayorSoyComoTú kanpaina sustatzen duten erakundeek adierazi dute beharrezkoa dela gure edadismoa identifikatzea eta zahartzearen ikuspegi kolektiboa aldatzea. Osasunaren Mundu Erakundeak argitaratutako Edadismoari buruzko lehen Mundu Txostenaren arabera, bi pertsonatik bat edadista da adinekoekiko. Hala ere, pertsona gutxik dakite edadismoa zer den edo identifikatzeko gai dira. Edadismoa honela defini dezakegu: estereotipoak (nola pentsatzen dugun), aurreiritziak (nola sentitzen garen) eta diskriminazioa (nola jokatzen dugun) pertsonen adinaren arabera. Edadismoa era askotara ager daiteke, mespretxuzko eta gutxiespenezko hizkuntzatik eskubideen eta duintasunaren urraketa oso larrietaraino. Horrek guztiak eragin handia du adineko emakumeen eta gizonen bizitzan eta eskubideetan. Izan ere, edadismoa, besteak beste, bizi-itxaropenarekin, osasun fisiko eta mental kaskarragoarekin, desgaitasuna astiroago berreskuratzearekin eta narriadura kognitibo handiagoarekin lotzen da. Gainera, edadismoak adinekoen bakardadea eta isolamendu soziala areagotzen ditu, eta indarkeria- eta abusu-egoerak jasateko arriskua areagotu dezake.

Horregatik, kanpaina honen bidez, erakundeek beren aurreiritziei eta sinesmenei buruz hausnartzera gonbidatzen dituzte herritarrak, edadismoaren kalkulagailu baten eta adinekoek zahartze-prozesua nola bizitzen ari diren azaltzen duten bideo eta lekukotza batzuen bidez.

Adin guztientzako mundo bat eraikitzea

COVID-19aren pandemia hasi zenetik gertatu den guztiak argi utzi du gizarte desberdin batean bizi garela, adinekoen bizitzari balio gutxiago ematen zaiola eta oraindik benetako berdintasuna lortzetik oso urrun gaudela. Horregatik, Grandes Amigos, Fundación Pilares para la autonomía personal, Envejecimiento en Red, HelpAge España eta Matia Fundazioak sinatutako manifestuan gogorarazten da adinak ezin duela gure bizitzaren eta duintasunaren balioa zehaztu, eta pertsona guztiok gure eskubideez eta diskriminaziorik gabeko bizi-kalitate gorenaz gozatu ahal izan behar dugula gure bizitzako etapa guztietan.

Hori lortzeko, erakunde sinatzaileek adinekoen eskubideei buruzko Nazio Batuen Konbentzio bat sortzea eskatzen dute; izan ere, horrek oinarri juridiko bat izatea lagunduko luke, adinekoek, beren dibertsitate osoan, beren eskubideak erabili eta bizitza duin, oso eta seguruak izan ditzaten bermatzeko. Gainera, premiazkoa da zaintza-sistema eraldatzea eta arreta integraleko eredu baten aldeko apustua egitea, pertsona ardatz duena, aniztasuna aitortzen duena, nortasuna eta gaitasunak zaintzen dituena, autonomia pertsonala bultzatzen duena eta bizitza-proiektuen jarraitutasuna babesten duena, zentzua izaten jarrai dezan.

Bestalde, ikerketa zientifikoa eta zahartzeari buruzko ezagutza bultzatu behar ditugu ikuspegi eta diziplina desberdinetatik, eta zahartze aktiboari, bizi-kalitateari eta generoari buruzko dibulgazio zientifikoko jardueren aldeko apustua egin behar dugu, zahartzaroaren eta zahartzearen irudi positiboa sustatzeko, estereotipoetatik eta uste faltsuetatik urrun.

Gainera, funtsezkoa da adinekoak beren ingurune hurbileneko bizitzan eta, oro har, gizartean sartzea eta parte hartzea sustatzen eta errazten duten ekimenak eta estrategiak ezartzea, boluntariotza-proiektuen, auzo-sareen, belaunaldien arteko ekintzen edo edadismoak ezabatzen laguntzen duten beste ekimen batzuen bidez. Azkenik, erakundeek gogorarazi dute eten digitala murrizteko ahaleginak ez dituela administrazio publikoak eta enpresak salbuesten edozein pertsonari bide tradizionalen bidez oinarrizko zerbitzuetarako sarbidea bermatzen jarraitzeko erantzukizunetik.

Gaur ekin behar diogu

Proiekzio demografiko eta soziologikoek gaur egungoa baino gizarte zaharragoa eta bakartiagoa aurreikusten dute, eta adinekoekin adiskidetasun gutxikoa. Pertsona guztiok ahalik eta urte gehien bete nahi ditugu, osasun onaz, gure eskubide guztiez eta zentzuzko bizitzaz gozatuz. Hala ere, zaila egiten zaigu zahartzen ari diren pertsonatzat hartzea, hein handi batean, zahartzaroa ezintasunarekin, produktibitaterik ezarekin edo hauskortasunarekin lotzen duten estereotipo edadisten ondorioz. Adin guztietarako mundu bat eraiki nahi badugu, adineko pertsonei eta zahartzaroari buruz dauden estereotipoak eta aurreiritziak ezabatu behar ditugu.