28.09.2022
- Grandes Amigos, Fundación Pilares para la autonomía personal, Envejecimiento en Red, HelpAge International España eta Matia Fundazioa urriaren 1ean batuko dira beste urte batez, “Adinekoa naiz, zu bezalakoa” ("Soy mayor, soy como tú") ekimenarekin.
- Erakunde hauek botere publikoei eta pribatuei eta, oro har, gizarteari, adinekoen ikuspegia, ideiak eta beharrak kontuan har ditzatela eskatzen diete. Adinekoak beren esperientzia eta parte-hartzea funtsezkoak izango liratekeen arazoen ondorioengatik bereziki zigortuak izaten ari dira, nahiz eta komunitate jasangarriagoak eta inklusiboagoak eraikitzeko mundu guztiari mesede egin ahal dioten.
- Adineko biztanleria honelako erronken biktima, eta, aldi berean, baztertua izaten da: gizarte-isolamendua eta auzoen deserrotzea; kontsumismoa; etxebizitza eskuratzea; hirigintzaren, etxeen edo garraioaren diseinu ez oso inklusiboa; landa-eremua uztea; energia-krisiaren eta krisi ekonomikoaren aurrean baliabideak birziklatzea eta aprobetxatzea; pentsioen, zaintza-sistemaren eta mendetasun-sistemaren iraunkortasuna, besteak beste.
- Adinekoak, dagoeneko 5 espainiarretik 1 diren arren eta 2070ean 3tik 1 izango diren arren, ez dira kontuan hartzen beren bizitzan eta guztienean eragina duten erabakiak hartzerakoan. Mito faltsuak daude oraindik, hala nola 65 urtetik gorako jarduerarik eza (adibidez, gaur egun heren batek elkarteetan parte hartzen duenean), edo zahartzaroa baztertzen duen kontsumo azkarreko mundu bateko esperientziaren debaluazioa.
- "Adinekoa naiz, zu bezalakoa" ekimenak belaunaldien arteko topaketa aldarrikatzen du. Gazteak eta adinekoak hain urrun ez daudela irudikatzeko, sare sozialetan (#LoQueNosUne #GeneracionesSostenibles) lehen ematen ziren kontzeptu edo aholku jasangarriei buruzko irudi batzuk kaleratu ditu, nahiz eta gaur egun berriak balira bezala saldu, hala nola: «Upcycling» vs arropa konpondu eta berriro aprobetxatu; «Turtle bag» vs sare-poltsa.
https://www.ine.es/prensa/pp_2020_2070.pdf
65 urte eta gehiagoko biztanleriaren ehunekoa, gaur egun biztanleria osoaren % 19,6koa dena, %31,4ra iritsiko litzateke 2050 inguruan.
Ehun urtetik gorako biztanleria (100 urte edo gehiago dituztenak) gaur egun 12.551 pertsona izatetik 217.344 izatera igaroko litzateke proiektatutako aldiaren amaieran (2070).
Adinekoa naiz, zu bezalakoa
Urriaren 1ean Adinekoen Nazioarteko Eguna ospatzenda, eta "Adinekoa naiz, zu bezalakoa" ekimena osatzen dugun erakundeetatik, adinkeriaren aurkako borroka azpimarratu nahi genuke, adinekoen eskubideak gainerako herritarren baldintza berberetan aldarrikatuz.
Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) honela definitzen du adinkeria: estereotipoak, aurreiritziak eta adinarekiko diskriminazioa. Duela bost urte nazioarteko egun bera ospatzeko idatzitako manifestua sinatu genuenetik, zahartze-prozesuarekin lotzen den irudi negatiboa aldatzeko premian jarri dugu arreta, irudi hori, espero daitekeen bezala, estereotipo edadistez beteta baitago. Arrazoi horregatik sortu zen "Adinekoa naiz, zu bezalakoa" leloa, itxaropen eta ilusio pertsonalak, lanekoak... adinaren kontzeptzioan sartu diren arren desagertzen ez direla aldarrikatzeko.
.
Ezinbestekoa da adinekoek zuzenean eragiten dieten politiken garapenean parte hartzeko aukera izatea, hala nola hiri-garapenean. Horrela, hirigintza-plangintza gauzatzerakoan ez ezik, eraikinen diseinuan egokitzapena eta irisgarritasuna ere kontuan hartuko lirateke, batez ere instituzionalak edo publikoak direnean. Alderdi hori, gainera, hiri inklusiboei eta jasangarriei buruzko Garapen Jasangarriaren 11. helburuaren barruan sar daiteke, gizarteen zahartze-prozesua hirietako biztanlerian ere islatzen baita; beraz, ikuspegi hori erabili behar da hainbat gaitan, hala nola etxebizitzarako sarbidean, interakzio sozialean edo garraio publikoarekin lotutako oinarrizko azpiegituretan.
Eta ez bakarrik haien ikuspegia jasotzea, baizik eta haiei eragin diezaieketen politika publikoak diseinatzerakoan egiten dituzten eskaerei buruzko entzute aktiboko ariketa bat egitea. Espainian, landa-garapeneko politikak ere bereziki garrantzitsuak dira. Gobernuak emandako datuen arabera, zahartzea gero eta handiagoa da landa-udalerri txikietan (5.000 biztanletik beherako udalerrietan, 4 pertsonatik 1ek 65 urte baino gehiago ditu, eta 10etik 3k 80 urtetik gora).
Klima-aldaketaren inpaktua, hasiera batean adinekoei eragingo ez liekeen alderditzat har badaiteke ere, ez da gazteengana soilik mugatzen, eta nabarmendu behar dugu adinekoak talde kaltebera direla ingurumen-mehatxuen aurrean, eta aldaketaren eragile gisa aktiboki parte hartzea beharrezkoa dela. Gaur egun, komunikabideetan ikusten dugu klima-aldaketaren aurkako borrokaren garrantzia hazten ari dela, iraunkortasuna bilatzearekin lotuta. Batez ere, ikasketek gai horri buruzko kontzientziazio-maila handiena dutenak gazteak direla adierazten digute. Manifestu hau idatzi denetik, belaunaldien arteko elkartasunaren ikuspegitik elkarrizketa bat izatearen garrantzia nabarmendu nahi genuke, adineko pertsonek sozializatzeko eta identifikatzeko erabili zituzten balioak eta praktikak mahai gainean jartzen laguntzeko, gaur egun nagusi direnek baino askoz gehiago bat datozelako iraunkortasunaren bilaketa horrekin.
Sonia Herrera Justiciak, bere artikuluan, gizarteen egunerokotasunaren erritmoa inbaditu duen berehalakotasunaren kulturaz hitz egiten du, eta horrek ez du zerikusirik adinekoek beren bizitzaren zati handi batean bizi izan duten erritmoarekin. Birziklatzea edo berrerabiltzea bezalako alderdiak haien gaztetasunaren parte izan ziren, nahiz eta oraindik ez zegoen gaur egun dagoen kontzientzia ekologikorik. Gaur egungo fast-fashion kontzeptuak ez du zerikusirik hazi ziren kontsumoaren eta modaren kontzepzioarekin.
"Adinekoa naiz, zu bezalako" plataformako kide garen elkarteetatik uste dugu ezinbestekoa dela, bai elkarteen aldetik, bai erakundeen aldetik, truke hori sustatzea, gizartea kontzientziatzeko politika publikoen diseinuan adinekoen ikuspegia eta ekarpena desiragarria ez ezik beharrezkoa ere badela.
Politika motari dagokionez, aitortu behar da adinekoen ekarpenek, edozein politika publikoren diseinuan ordezkaezina den aldetik, batzuetan ikusten dugula nola gazteen kezkekin lotutako politikek, hala nola klima-aldaketarekiko borrokak, beste belaunaldi batzuen esku hartzeko gaitasuna mugatzen duten, eta, horrela, guztiz ezinbestekoa den ikuspegia galtzen da.
¿QUIÉNES SOMOS?
Matia Fundazioa irabazi-asmorik gabeko fundazio pribatua da, interes orokorrekoa, eta 130 urtetik gorako esperientzia du. Erreferente bat da Gipuzkoan adineko pertsonei ematen zaien arretan eta zahartzearen ikerketan, maila nazionalean eta nazioartekoan. 2002an, ikerketa-institutu bat sortzea erabaki zuen (Matia Institutua), ikerketa/ekintza integratzea eta ebidentzian eta eguneroko jardunean oinarritutako ezagutza sortzea errazten duena. Pertsona ardatz duen arretaren printzipioak landuz, helburua da pertsonei zahartze-prozesuan laguntzea, haien ongizatea hobetzeko, haien autonomia eta duintasuna sustatuko duten ezagutza eta zerbitzu pertsonalizatuak sortuz.
Grandes Amigos / Adinkide boluntariotzako eta irabazi-asmorik gabeko GKE bat da, eta nahi gabeko bakardadea eta adineko pertsonen isolamendua arintzeko borrokatzen du, boluntarioen konpainiaren, afektuaren eta adiskidetasunaren bidez. Gure laguntza- eta gizarteratze-programei esker, adinekoen osasuna, ongizatea eta duintasuna hobetzen laguntzen dugu. Gainera, adinekoen ahalduntzearen alde sentsibilizatzen gara adin-estereotipoen aurrean, bakardade-egoerak elikatzen baitituzte
Envejecimiento en Red, EnR?| web plataforma kolaboratiboa da, zahartzeari eta adinekoei buruzko zientzia-gizarte topagunea. Eremu honetan interesa duten eragileen interakziorako gunea, heterogeneoa eta diziplina anitzekoa. “EnR?” CSIC Fundazio Orokorraren eta CSICeko Ekonomia, Geografia eta Demografiaren Institutuaren (IEGD) arteko lankidetzatik sortu zen, zahartzearen arloko ikerketa eta berrikuntzari buruzko ezagutzan eta informazioan (egiaztatua, zorrotza eta kalitatezkoa) erreferente izateko bokazioarekin, bai pertsonalari bai biztanleriari dagokienez, dokumentu- eta multimedia-oinarri garrantzitsuarekin.
HelpAge International España HelpAge International erakundeko kide da. 2008an sortu zen, Espainiako herritarrak adinekoen beharrizanen inguruan kontzientziatzeko eta sarearen nazioarteko lankidetzako eta laguntza humanitarioko proiektuak finantzatzen laguntzeko helburuarekin. Kontzientziazioaren, sentsibilizazioaren eta prestakuntzaren bidez lan egiten dugu, adinekoek beren eskubideak ezagutu eta erreklamatu ditzaten eta diskriminazioari aurre egin diezaioten. Halaber, adinekoen errealitatearekin eta eskubideekin maila guztietako gizarte lagunkoi eta sentibera eraikitzeko lan egiten dugu.
Fundación Pilares para la autonomía personal irabazi-asmorik gabeko estatu mailako erakundea da, eta gizartea hobetzen laguntzea du xede, bizitzan zehar duintasuna mantentzen lagunduz, berrikuntzaren, ezagutzaren eta lankidetzaren bidez. Gizarte-arloan programak eta zerbitzuak garatzen ditu egoera ahulean dauden pertsonen (adinekoak, desgaitasuna duten pertsonak, etab.) bizi-kalitatea areagotzeko, eta irtenbide integral eta pertsonalizatuak ematen ditu, pertsonen autonomia eta bizitza duina izateko eskubideak babesteko. Arreta Integralaren Eredua eta pertsonan Sartzeko Eredua (MAICP) sustatzen ditu.
